Ben jij wel eens flink gekwetst door iemand? Je voelt je onrechtvaardig behandeld. De ander heeft jou enorm veel pijn gedaan… En lijkt nergens spijt van te hebben. Je voelt de woede in je opkomen. Hoe ga je hiermee om?

Reageren op onrecht, is best lastig. Vooral als iemand die jij waardeert en liefhebt jou onrecht aandoet, door je fysiek, emotioneel of geestelijk iets aan te doen. Je kan dan de neiging hebben om wraak te nemen, maar is dat wel de beste oplossing? In deze blog neem ik je mee in de ingewikkelde emotie ‘wraak’, geef ik je Bijbelse inzichten en geef ik handvatten om te reageren op onrecht.

Wraak… de beste oplossing?

Scarlett is het gepest van Sandra zat! Vandaag komt ze te laat doordat ze niet kon tanken; haar salaris is niet gestort. En dan regent het ook nog! Die Sandra, grrr!! En dan komt er een uitgelezen kans… Ze kan een “zware jongen” op Sandra afsturen. Hij is op zoek naar een doos met belangrijke inhoud en lijkt een gemeen plan te hebben. Het lijkt ideaal, want als ze hem naar Sandra stuurt, blijft ze zelf uit de wind en krijgt Sandra moeilijkheden. Net wat ze verdiend. Maar, hoe pakt dat uit voor Scarlett? Is ze er echt blij mee of krijgt ze spijt?

Reageren op onrecht, hoe doe je dat?

Onrecht is iets wat je overkomt. Veroorzaakt door een ander, maar je kunt ook ziekte, tegenslag of het verliezen van een dierbare als onrecht ervaren. Sommige mensen laten het onrecht hun heden bepalen, hun hele leven staat in het teken van de pijn en moeite en ze kunnen er niet mee omgaan. Ze raken verbitterd. Bitterheid lijkt op een bril met donkere glazen, alles wordt negatiever en somberder.
Je kunt echter ook anders omgaan met onrecht. Met de juiste stappen word je niet bitter, maar beter. Onrecht kan je karakter doen groeien. Je kunt een negatieve situatie omkeren naar een situatie waarin je kunt leren en groeien. Je kunt je uitstrekken naar vrede en vreugde en wanneer je hierin groeit, kun je in de ergste storm toch blijven staan.

“Onrecht: òf je wordt er bitter van òf je wordt er beter van. En jij kiest welke.”

Wraak, een ingewikkelde emotie

Wraak is een reactie op geleden onrecht. Je krijgt de neiging om het de ander betaald te zetten. Ten diepste wil je dat de ander voelt hoeveel pijn hij of zij je heeft gedaan. Als je wraak neemt, geeft het een tijdelijke genoegdoening. Maar het lost niets op. Vaak voel je je erna schuldig, krijg je spijt en maak je een vriendschap of goede relatie verder kapot. Vaak zijn wraakacties niet goed doordacht, ze worden uitgevoerd in woede.

Wraak is een heftige emotie die ook zeker zijn nut heeft, mits je er goed mee om gaat. Wraak kan onder andere geuit worden via woorden, fysiek geweld, via de overheid (als je aangifte doet of er een rechter bij haalt). Het kan strafbaar zijn om zelf wraak te nemen, het beste is om officiële paden te bewandelen.

Onrecht maakt je gek van woede, je hebt zin om met dingen te gooien (of wraak te nemen)

Moet je dan maar alles accepteren?

Nee!! Het is goed om gezonde grenzen te stellen of afstand te nemen van de betreffende persoon, bijvoorbeeld in de vorm van een time-out of duidelijk aangeven dat je dit gedrag niet accepteert. Het is ook normaal als je boos wordt of onmacht ervaart, pas alleen wel op dat je niet meteen vanuit die boosheid of onmacht reageert. Grenzen stellen en omgaan met emoties is een vaardigheid waar je in kunt groeien en waar ik je graag mee wil helpen.

‘Wraak’ in de Bijbel

Niet iedereen ervaart ‘wraak’ even sterk. Veel christenen hebben moeite met deze emotie en zijn van mening dat “alles met de mantel der liefde” bedekt moet worden of dat je meteen moet vergeven. Dit is echter vaak niet zomaar mogelijk en soms ook niet wenselijk.

In de Bijbel komt wraak ook voor. Bijvoorbeeld wanneer Dina, de dochter van Jakob, verkracht is. Haar broers zoeken vergelding en nemen wraak, niet alleen op de dader maar op alle mannen in de stad (lees dit verhaal in Genesis 34: 1-31). God wil niet dat we zo omgaan met onrecht. De Bijbel waarschuwt ons voor te grote boosheid en wraak, we worden gewaarschuwd om niet in onze boosheid te zondigen en dat we niet met boosheid moeten gaan slapen (Efeziërs 4:26). Boosheid vasthouden, kan leiden tot grotere boosheid, grotere neiging tot wraak en het rooft je van vrede en vreugde. Het mooist is als je genade kunt schenken, goed voor elkaar kunt zijn en daarnaast elkaar kunt vergeven (Efeziërs 4:32).

“De beste wraak is geen wraak”

Vergeving of gerechtigheid?

Vergeven is niet makkelijk, het is een proces waar je iemand niet in kunt duwen. Naast vergeving, spreekt de Bijbel ook over gerechtigheid. Het is belangrijk om op te komen voor de wezen en weduwen, de weerlozen en de vertrapten en hen te beschermen (Spreuken 31:8)

Sommige mensen ervaren zoveel onrecht, dat ze hulp nodig hebben om uit hun situatie te komen. In Mattheus 5:6 staat “zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid”. Vergeving is belangrijk, maar niet ten koste van slachtoffers of ten koste van het recht. Wat krom is, is krom en niet recht!

Speel geen eigen rechter

In Spreuken 20:22 staat dat we onrecht niet moeten vergelden, maar op God moeten wachten, Hij zal je helpen. Is dit makkelijk? Nee! Maar God wil je hier mee helpen, Hij heeft ons de Heilige Geest gegeven die onze innerlijke houding kan bewerken. In Romeinen 12:17,18 staat dat we kwaad niet met kwaad moeten vergelden en dat we juist moeten proberen om voor alle mensen het goede te doen, zodat we in vrede met anderen kunnen leven.

Kom op voor het goede

God wil in plaats van het onrecht, rechtvaardiging en genezing geven. Soms duurt dit lang en moeten we geduld hebben. In de tijd van wachten worden we gevormd. God wil dat je bezig bent met de goede dingen en dat je onrecht beantwoord met het goede. Je mag in de wachttijd wel je grenzen aangeven en opkomen voor de waarheid en rechtvaardigheid.

De impact van onrecht

Omgaan met onrecht is erg lastig en iedere situatie is anders. De volgende factoren hebben effect op de impact die het onrecht op je leven heeft: Wie heeft jou onrecht aangedaan? Wat is er gebeurd? Hoe oud was je en heb je in die periode goede steun ontvangen? Als je diep geraakt wordt in je ziel, door diepe afwijzing, misbruik of andere pijnlijke gebeurtenissen en je ervaart weinig steun, liefde en geborgenheid, dan leidt dit tot diepe wonden. Een simpel “ik vergeef jou” is dan niet voldoende, en soms ook erg lastig om te zeggen.

Er is hier niet een simpel stappenplan voor. Iedere situatie is uniek en vaak is het nodig dat je er echt over gaat praten. Gevoelens die weggestopt zijn, blijven energie vragen en duiken vaak ongewenst op, juist op ongelegen momenten. Ook kun je er psychosomatische klachten door krijgen.

Ik help cliënten om te gaan zien wat er precies gebeurd is, wat dit met hen heeft gedaan en wat de gevolgen ervan zijn in hun denken, voelen en gedrag.

“Wraak heeft evenveel effect op het verminderen van je emoties, dan dat zout water heeft op het lessen van je dorst”

Mogelijke reacties om onrecht te verwerken

1. Schrijf erover. Het is helpend om over het onrecht te gaan schrijven. Dit kan in de vorm van een brief aan de dader die je niet stuurt. Je kunt hier je heftige emoties in kwijt en deze hierdoor een plek geven, zonder dat je de dader(s) hiermee beschadigd. Het is een goede manier om zonder wraak te nemen, toch te dealen met het onrecht.
2. Erken je gevoelens. Je kunt leren omgaan met gevoelens van boosheid en onmacht. Wanneer jou onrecht is aangedaan, ervaar je als eerste emotie vaak boosheid (of verdriet). Als je boosheid blijft voeden en steeds negatief blijft denken over de dader, dan kun je groeiende wraakgevoelens krijgen. Een goede stap is om te erkennen dat je geraakt bent door het onrecht en dat je hier boos over bent. Boosheid helpt om grenzen te stellen en als je boosheid zorgvuldig uit, lucht het op.
3. Ga praten over het onrecht. Praten lucht op en helpt je om de situatie vanuit een ander perspectief te zien. Let wel op hoe je praat: alleen maar negatief en wraakzuchtig werkt averechts. Zoek iemand die je goed kan spiegelen en niet mee gaat in jouw negatieve spiraal. En die jou bij kan sturen, maar ook naast je staat en je kan bemoedigen.
4. Neem de moeilijke stap naar vergeving. Vergeven is een moeilijke stap. Hier wordt vaak te makkelijk over gedaan. Voor mensen die onrecht is aangedaan, vooral als de dader gewoon verder kan in zijn/haar leven is dit echt niet makkelijk. Toch kan het zo genezend zijn als je echt kunt vergeven. In de volgende blog zal ik aandacht besteden aan dit onderwerp.
5. Leg je pijn voor aan God. Wanneer je je richt op God en je pijn en verontwaardiging in Zijn handen legt, zal je merken hoe bevrijdend dat kan zijn. Dit kun je doen door in gebed God te danken voor wie Hij is (je verlegt je focus dan van jezelf naar God toe) en hardop uit te spreken “Vader, ik geef U mijn pijn, dank U dat ik mijn pijn in Uw handen los mag laten.” Het helpt als je hierbij zucht en na het gebed je lichaam ontspant.

Tot slot… de weg naar herstel

Worstel je met onrecht of wraakgevoelens? Ik hoop dat deze blog jouw inzicht in wraak en onrecht heeft vergroot en dat je verder kunt komen in je proces van herstel. Ik snap dat het een heftig onderwerp is en ik kon niet alles behandelen in deze blog. Zit je nog met vragen of heb je behoefte aan begeleiding bij het verwerken van jouw onrecht? Ik wil je graag helpen. Ik wil naast je lopen en samen jouw weg gaan naar herstel. Ik weet welke hindernissen je tegen kunt komen en heb verschillende handvatten beschikbaar om je te helpen. Zodat je kunt groeien in vrede, vreugde en vrijheid. Neem contact met me op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek of meer informatie.